1.200 Yıl Önceki Zenc İsyanı: Orta Doğu’nun En Büyük Köle Ayaklanması

1.200 yıl önce büyük bir kanal sistemine zorla çalıştırılan köleler isyan etti — ve izleri hâlâ Irak topraklarında yaşıyor.

9. yüzyılda, bugünkü Irak’ta geniş bir sulama sistemi için çalışmaya zorlanan binlerce Afrikalı köle, Abbasi Halifeliği’ne karşı silahlı bir başkaldırı başlattı. “Zenc İsyanı” olarak bilinen bu isyan, Abbasi otoritesini sarsacak kadar büyüktü ve bölgeyi 14 yıl boyunca kaosa sürükledi.

Tarihçiler bu isyanı uzun süredir yazılı kaynaklardan biliyordu. Ancak yeni bir arkeolojik araştırma, bu başkaldırının izlerini ilk kez toprakta buldu. Basra yakınlarındaki geniş kanal sistemiyle ilişkili 7.000 kadar toprak sırtın bir kısmı, MS 9. yüzyıla, yani Zenc İsyanı dönemine tarihlendi.

📌 Arkeolojik Bulgular Ne Anlatıyor?

Toprak sırtlar, güneş ışığına son maruz kalma zamanına göre tarihlendirildi (OSL yöntemi).

Bazılarının tarihi isyan dönemiyle birebir örtüşüyor.

Bu da, kanalları inşa eden kölelerin aynı zamanda isyancı da olabileceğini düşündürüyor.

İnşaatın isyandan sonra da sürdüğü ve kimin çalıştırıldığı ise hâlâ bilinmiyor.

🛠️ Nasıl Bir Hayattı?

Zenc köleleri için hayat son derece zorluydu:

Her biri 50–500 kişinin kaldığı işçi kamplarında yaşıyorlardı.

Kanalları kazıyor, çıkan toprağı sırtlara taşıyorlardı.

Kanallar inşa edildikten sonra bile sürekli bakım ve temizlik gerekiyordu.

Araştırmaya dahil olmayan Prof. Kristina Richardson, bu bulguların Orta Doğu’da Afrikalıların köleleştirilme tarihine dair yerleşik görüşleri sorgulattığını söylüyor. “Zenc İsyanı sonrası Afrikalıların artık tarımda köle olarak kullanılmadığına dair tarihsel uzlaşı, bu bulgularla sarsılıyor.”

📚 Neden Önemli?

Bu araştırma, sadece tarih kitaplarındaki bir isyanı değil, o isyanın toprağa nasıl iz bıraktığını, insan emeğinin şekillendirdiği manzarayı ve geçmişin bugüne bıraktığı sessiz anlatıları gözler önüne seriyor.

Detaylar websitemizde!